Debat onder anti-fascisten over strijd tegen extreem-rechts

Een tweede debat op onze anti-kapitalistische dag was er één tussen anti-fascisten: ALS en Comac debatteerden over welk soort campagnes we nodig hebben. Jeroen van ALS en Yoerik van Comac (de jongerenbeweging van de PVDA) leidden het debat in waarbij werd vertrokken van de anti-NSV betoging van 26 maart. De dag voor deze discussie plaatsvond, was er nog een inval van zo’n 20 fascisten op een meeting van de Actief Linkse Studenten aan de Antwerpse universiteit. De noodzaak van een duidelijk anti-fascistisch antwoord blijft dus alleszins erg actueel.

De twee sprekers gingen in op drie vragen en daarna werd het debat met de zaal gevoerd. Een eerste discussie ging over de vraag wat fascisme is. De Comac-vertegenwoordiger stelde dat fascisme een politiek van het grootkapitaal is om haar belangen te dienen. Dat klopt op zich, maar er moet ook duidelijk gemaakt worden wat het verschil is tussen een burgerlijke democratie en een fascistisch systeem. Bovendien moet de opkomst van het fascisme gezien worden tegen een historische achtergrond: het falen van revolutionaire bewegingen in Duitsland, Italië,... en de rol die daarin werd gespeeld door de leidingen van de toenmalige arbeiderspartijen.

De crash van Wall Street (1929) stortte een deel van de arbeidersklasse in de werkloosheid en verpaupering. Arbeiderspartijen en vakbonden waren er voor de crisis niet in geslaagd om tot een ander systeem te komen ondanks talrijke revolutionaire mogelijkheden. Na het falen van de hoop op vooruitgang, kon de wanhoop van het fascisme ingang vinden bij het lompenproletariaat en de middenstand.

Wij hebben het vandaag over neo-fascisme als we spreken over groepen als het VB. Deze partij beschikt niet over een zelfde mobilisatiekracht of actieve sociale basis als de fascisten van de jaren 1920 en 1930 in Italië en Duitsland. Het VB is niet in staat om de arbeidersbeweging uiteen te knuppelen zoals Mussolini en Hitler dat deden met hun stoottroepen. Integendeel, het VB heeft een beperkte actieve kern in vergelijking met traditionele partijen. Extreem-rechts teert op een passief ongenoegen waardoor er een kloof is tussen het stemmenaantal en de actieve kern, bovendien worden de kiezers niet ideologisch overtuigd. Filip Dewinter stelde zelf in een interview met een Nederlandse krant: “Een linkse protestpartij zoals de Nederlandse SP zou ons ook stemmen kunnen kosten.” Voor een keer heeft hij gelijk.

Een belangrijk discussiepunt tussen Comac en ALS was over hoe we de strijd moeten aangaan. De vertegenwoordiger van Comac stelde dat het VB fascistisch is en een groot deel van de arbeiders nu eenmaal rechts zijn. Daarom zou er nood zijn aan een zo breed mogelijk front van partijen, organisaties,... die samen opkomen tegen fascisten, los van het programma dat door dit front naar voor wordt gebracht.

Op de vraag welke oplossing naar voor moet worden geschoven, antwoordde de Comac-vertegenwoordiger “onderwijs”. Wij zijn uiteraard ook voorstander van degelijk onderwijs, maar denken dat dit niet volstaat om de voedingsbodem van de steun voor extreem-rechts weg te nemen.

Wij denken niet dat de traditionele partijen een antwoord hebben op het neoliberale beleid waaraan ze hebben meegewerkt en dat voor de sociale problemen zorgt waarop een partij als het VB kan groeien. Moraliserende argumenten volstaan niet op een ogenblik van crisis en massale werkloosheid. We moeten er voor opletten dat anti-fascisten niet gezien worden als deel van het establishment in een belerende houding tegenover kiezers van extreem-rechts. In onze anti-fascistische werking verdedigen we de noodzaak van de uitbouw van een nieuwe arbeiderspartij met een socialistisch programma dat antwoorden biedt op de crisis van het kapitalisme. Dat is de beste manier om in de plaats van een passief (individueel) ongenoegen te bouwen aan een actieve (collectieve) oppositie.

Benoit. Artikel uit het meinummer van Socialistisch Links